Εξεταστικό κάτεργο με «μαστίγιο» στο όνομα του μπούλινγκ

Γιώργος Μουρμούρης

▸Τα κατασταλτικά μέτρα δεν λύνουν τα προβλήματα που δημιουργεί το σχολείο του ανταγωνισμού και του ατομισμού

Βάλθηκαν να εμφυσήσουν στους μαθητές την ανταγωνιστικότητα, να τους μυήσουν στην «τέχνη του επιχειρείν» – στο να βλέπουν δηλαδή της κοινωνικές ανάγκες ως ευκαιρίες πλουτισμού – από τις πιο τρυφερές ηλικίες, να τους καταστήσουν σαφές ότι η πρόοδος μπορεί να είναι μόνο ατομική και ότι όσο αυτοί που «αξίζουν» θα προοδεύουν, κάποιοι άλλοι θα βυθίζονται στον βούρκο γιατί «έτσι είναι η ζωή».

Επί χρόνια πέταξαν τους μαθητές σε άθλια σχολεία – φυλακές, στοιβαγμένους σε υπερπλήρεις αίθουσες, χωρίς στοιχειώδεις υποδομές. Κατέστησαν το σχολείο έναν τόπο γκρίζο όσο γκρίζα ήταν η καθημερινότητα και στα σπίτια για εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά και εφήβους που μεγάλωσαν μες στην οικονομική κρίση. Αποστράγγιξαν τη διαδικασία της μάθησης από οποιαδήποτε χαρά, αφυδάτωσαν την καλλιτεχνική εκπαίδευση και όσα μαθήματα δεν προσφέρουν μετρήσιμες δεξιότητες. Ως επιστέγασμα, έκλεισαν τους νέους και τις νέες επί ενάμισι περίπου χρόνο μες στα σπίτια, υπό το φόβο προστίμων και γκλοπς. Ποινικοποίησαν – κυριολεκτικά – τη χαρά και την κοινωνική συνεύρεση.

Τώρα κυβέρνηση και διαφόρων λογιών «ειδικοί» κοιτούν έκπληκτοι το δημιούργημα των πολιτικών τους, τη βία δηλαδή στους κόλπους των εφήβων και τον ενδοσχολικό εκφοβισμό, και σπεύδουν να απαντήσουν παρουσιάζοντας ως λύση τις αιτίες του προβλήματος: Περισσότερο ατομισμό, και πιο σκληρά περιοριστικά μέτρα εντός των σχολείων.

Έτσι, στα μέτρα που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η δημιουργία συστήματος αποτύπωσης περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, με επώνυμες αναφορές περιστατικών από μαθητές και γονείς, νέοι κανονισμοί λειτουργίας με σαφείς κανόνες συμπεριφοράς και συνεπειών για κάθε παράπτωμα, επαναφορά του διαχωρισμού των απουσιών σε δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες, δυνατότητα επαναφοράς της πενθήμερης αποβολής και διευκόλυνση της διαδικασίας για αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος.

«Όσο πιο ταξικό είναι το σχολείο τόσο πιο αυταρχικό γίνεται» λέει στο ΠΡΙΝ η εκπαιδευτικός Άννα Μπαχτή, μέλος του ΔΣ της Ε' ΕΛΜΕ Ανατολικής Αττικής. «Τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση έρχονται από το παρελθόν, και ούτε τότε απέδιδαν. Εξάλλου πραγματικός στόχος δεν είναι η αντιμετώπιση του μπούλινγκ, αλλά το χτύπημα κάθε δυνατότητας αμφισβήτησης του σημερινού σχολείου από τα παιδιά».

Όπως εξηγεί η εκπαιδευτικός, πραγματικός στόχος της κυβέρνησης είναι «να χτυπήσουν οποιαδήποτε αντίδραση έρχεται, γιατί η κυβέρνηση σχεδιάζει παρεμβάσεις όπως το ''εθνικό απολυτήριο'' (με πανελλαδικού τύπου εξετάσεις μόνο για την απόκτηση απολυτηρίου Λυκείου) και η ''αυτονομία της σχολικής μονάδας'' (η ελεύθερη επιλογή σχολείου). Σε συνδυασμό με τα ιδιωτικά ΑΕΙ, στόχος είναι το Λύκειο να καταστεί ένα απέραντο εξεταστικό κέντρο, ένα σχολείο ολοένα και πιο ''στεγνό'' στο όνομα της απόκτησης δεξιοτήτων».

Όπως υπογραμμίζει η Άννα Μπαχτή, η σχολική βία και ο εκφοβισμός αποτελούν υπαρκτό φαινόμενο που έχει όμως κοινωνικές ρίζες. «Είναι παιδιά που μεγάλωσαν στην οικονομική κρίση, από το 2010 και μετά. Είναι τα παιδιά της πανδημίας, που έζησαν την τηλεκπαίδευση και έμαθαν να είναι αποξενωμένα. Είναι παιδιά τα οποία δεν ολοκλήρωσαν έναν κύκλο κοινωνικοποίησης και παιδικής ηλικίας, που έμαθαν να βλέπουν τον διπλανό τους ως πηγή κακού. Τα προβλήματα αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν, αλλά δεν είναι λύση οι ποινές και ο αυταρχισμός».

Στον αντίποδα, λύση μπορεί να αποτελέσει η μετάβαση σε ένα δημοκρατικό σχολείο της γνώσης, του πολιτισμού και των τεχνών. Ένα σχολείο που θα βοηθήσει τους σημερινούς νέους και εφήβους να καλύψουν τα κενά στην κοινωνικοποίησή τους. «Γι' αυτό και διεκδικούμε την κατάργηση των ταξικών και εξεταστικών φραγμών, γι' αυτό προτάσσουμε τη μάχη για το ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο», λέει η Άννα Μπαχτή.

Στο μεταξύ, δομές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαχείριση των προβλημάτων που δημιουργούνται εντός των σχολείων, όπως η ύπαρξη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, υφίστανται μόνο τύποις. Συχνά σήμερα ένας ψυχολόγος καλύπτει ακόμα και πέντε σχολεία, δηλαδή αθροιστικά ακόμα και 700 μαθητές. Εξάλλου οι εκπαιδευτικοί αφήνονται να αναμετρηθούν με τα νέα κοινωνικά ζητήματα που ανακύπτουν δίχως μετεκπαίδευση, παρά μόνο με ορισμένα αμφιβόλου ποιότητας ταχύρρυθμα σεμινάρια μέσω ΕΣΠΑ.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν (13.04.24)